110 numaralı örnek sözleşme, İşveren ile Sistem-Yazılım geliştiricisi arası yapılabilecek sözleşme örneğidir, taslaktır ve tarafımca hazırlandığından öncelikle bir avukat ile görüşülüp genele uyarlanacak bir hale getirmekte fayda var.
Bilişim sektöründe, freelance veya bağımsız olarak çalışan arkadaşların temel haklarını savunma maksadı ile, hukuki olarak geçerliliği olan ve Türkiye'de bilişim sektörü altında çalışan herkesin kullanabileceği sözleşme nüshaları.
Bu depoda oluşturulan ve avukat onayından geçmiş her sözleşme bir web servisine bağlanılarak sadece iş seçimi, süreç seçimi gibi seçimler yapılarak sözleşmenin otonom olarak oluşturulmasının sağlanacağı bir şekle dönüştürülecektir, tabiiki kaynak kodu açık herkesin faydalanabileceği şekilde.
-
Hizmet Sözleşmesi(Genel)
-
Bakım Sözleşmesi(Genel)
-
Bilişim Danışmanlığı Sözleşmesi
-
Araştırma-Geliştirme Sözleşmesi
-
Web Tasarımı-Yazılımı Sözleşmesi
-
Bilgisayar Program-Yazılım geliştirme Sözleşmesi
-
Veri Tabanı Tasarım Sözleşmesi
-
3D Tasarım Sözleşmesi
-
Grafik Tasarım Sözleşmesi
-
GNU/Linux Sistem Yönetim-Bakım Sözleşmesi (Genel)
- Web Sunucu Yönetim Sözleşmesi
- Veri Tabanı Sunucusu Yönetim Sözleşmesi
- DNS(Alan Adı Sunucu) Yönetim Sözleşmesi
- ...
-
Gömülü Sistem Tasarımı Sözleşmesi
-
Elektronik Devre Tasarımı Sözleşmesi
-
...
Taslak Halindedir!
Yukarıda maddeler halinde belirtilen ve oluşturulan/oluşturulacak her sözleşme bilişim avukatı/avukatları aracılığı ile doğrulandıktan sonra versiyonlanacaktır(tag), master branch üzerinde bulunan sözleşmeler taslak halindedir.
Herkes Katkı Sağlayabilir
Oluşturulan/oluşturulacak her sözleşme bilişim sektörü altında kullanılmak maksadı ile genele yönelik oluşturulmuştur/oluşturulacaktır, bu sebeple hakkınız olarak nitelendirebileceğiniz bir husus olursa, bir madde veya bir paragraf bile olması önemli değil. Fikir birikimi, tecrübe birikimi sonucu yazılmış en iyi sözleşmeleri birlikte yazalım, hem hizmeti alan hem de hizmeti veren memnun şekilde, kanunları arkasına alarak sadece yapmakla yükümlü olduğu şeye odaklansın ki ay sonu elektrik faturasını düşünmek zorunda olmayan bir yazılımcının ürettiği en iyi yazılımı, hizmeti alan kişi proje bitmez ise kanun arkamda diyerek karşılıklı saygı içeren adımları atabilsin.
Temel :
- 5846 Numaralı FiKiR VE SANAT ESERLERİ KANUNU
- 4857 Numaralı İŞ KANUNU
- 5510 Numaralı SOSYAL SİGORTALAR VE GENEL SAĞLIK SİGORTASI KANUNU
- ...
(Sözleşmelerde kullanılacak kanunlar ihtiyaca göre eklenecektir.)
Bu güne kadar her işimde karşılaştığım sıkıntılar temelde kendi karakterim ile ilgili ve aslında çevremde teknik konuda ileri seviyeleri zorlayan tüm arkadaşların maruz kaldığı sıkıntılar olmakla birlikte işin son raddesinde nedense hep bir dışarı itilme durumu meydana gelmekte. Acaba iş/talep sahibi, sözleşme ve aylık ödemelerinde sadık olursa bu son aşamalarda bu gibi problemler ile karşılaşırmıyım, disiplinsizlik veya iş bilmezlikle suçlanırmıyım, sanırım sözleşmeli şekilde çalışınca cevabını bulacağım.
Örneğin : Bir işe başlanılacağı zaman, görüşmenin en başında para ve sözleşme konuşulması gerekirken, ayırılan miktar, oluşturulan alt yapı ve hizmetin cinsi tanımlanmış olması gerekirken, ne istediğini bile bilmeyen, hiç bir döküman dahi hazırlamamış bir işletme sahibi/kişi kalkıp işi yapan kişiye hiç bir şekilde itimat etmeden süreçlere ve adımlara saygı göstermeden bir ayda şu bitsin, üçüncü ayda sonuca ulaşmış oluruz fikri ile(sadece fikri ile) işi bitirme ve yazılımı üreten, emeği harcayan, birikimini kullanan, beyni çatlayacak duruma gelen ve ürünü/hizmeti ortaya koyan kişinin fikirlerini sanki bir pazarlamacı ile konuşuyor gibi
"Altı ay dedin ama işim acele ve üç aya bitmeli" tavrı,
"iş bitsin paraya bakarız" tavrı,
"yatırımı ben yaptım ürün benimdir" tavrı...
ve daha bir çok versiyonu,
FiKiR VE SANAT ESERLERİ KANUNU diyor ki!
Madde 1/B – (Ek: 21/2/2001 -4630/2 md.) Bu Kanunda geçen tanımlardan;
a) Eser: Sahibinin hususiyetini taşıyan ve ilim ve edebiyat, musiki, güzel sanatlar veya sinema eserleri olarak sayılan her nevi fikir ve sanat mahsullerini,
b) Eser sahibi: Eseri meydana getiren (…)(1) kişiyi,
...
g) Bilgisayar programı: Bir bilgisayar sisteminin özel bir işlem veya görev yapmasını sağlayacak bir şekilde düzene konulmuş bilgisayar emir dizgesini ve bu emir dizgesinin oluşum ve gelişimini sağlayacak hazırlık çalışmalarını,
h) Arayüz: Bilgisayarın donanım ve yazılım unsurları arasında karşılıklı etkilenme ve bağlantıyı oluşturan program bölümlerini,
ı) Araişlerlik: Bilgisayar program bölümlerinin fonksiyonel olarak birlikte çalışması ve karşılıklı etkilenmesi ve alışverişi yapılan bilginin karşılıklı kullanım yeteneğini,
...
Madde 2 – İlim ve edebiyat eserleri şunlardır:
1. (Değişik: 7/6/1995 - 4110/1 md.) Herhangi bir şekilde dil ve yazı ile ifade olunan eserler ve her biçim altında ifade edilen bilgisayar programları ve bir sonraki aşamada program sonucu doğurması koşuluyla bunların hazırlık tasarımları,
2. (Değişik: 1/11/1983 - 2936/1 md.) Her nevi rakıslar, yazılı koreografi eserleri, Pandomimalar ve buna benzer sözsüz sahne eserleri
3. (Değişik: 7/6/1995 - 4110/1 md.) Bedii vasfı bulunmayan her nevi teknik ve ilmi mahiyette fotoğraf eserleriyle, her nevi haritalar, planlar, projeler, krokiler, resimler, coğrafya ve topoğrafyaya ait maket ve benzerleri, herçeşit mimarlık ve şehircilik tasarım ve projeleri, mimari maketler, endüstri, çevre ve sahne tasarım ve projeleri.
(Ek: 7/6/1995 - 4110/1 md.) Arayüzüne temel oluşturan düşünce ve ilkeleri de içine almak üzere, bir bilgisayar programının herhangi bir ögesine temel oluşturan düşünce ve ilkeler eser sayılmazlar. ...
Kısaca :
- Eser sahibi: Eseri meydana getiren (…)(1) kişiyi,
- ... bir bilgisayar programının herhangi bir ögesine temel oluşturan düşünce ve ilkeler eser sayılmazlar.
Olaya; "Benim bir fikrim var yapta zengin olayım" şeklinde bakan kişilerin bir miktar daha bilinçlenmesini sağlar umarım! Fikir sahibi değil, yazan/yapan kişi eser sahibi! Hali hazırda araştırma bilgisayarı, pasif/aktif komponentler, geliştirme araçları, fotoğraf makinesi ... ekipmanları bir masa üzerine koyduğunuzda talep eden kişinin fikrini/fikirlerini o teçhizatları kullanmaya yetkin kişi kullanarak fikri hayata geçirecek.
Sosyal Haklar
- Bir yazılım/proje üzerinde, bir gün bile çalışılmış olunsa dahi iş talebinde bulunan kişi o sigorta girişini yapmakla yükümlü, part time çalışma ve çağrı üzerine çalışma ile ilgili bir link.
Kısaca:
Bir saat bile çalışmış olsanız dahi sosyal hakkınız ödenebilir, bundan kaçmak isteyen kişi zaten vergi kaçırıyordur!
Faydası olması dileğiyle,
Yasin KARABULAK