- Komutları yazarken kriter oluşturmamızı sağlayan özel karakterlerdir.
- Filtreleme işlevi görür.
- Zaman kazandırır.
Bu wilcard terimleri 3 tanedir. Bunlar:
- *(yıldız)--> Bir veya birden fazla karakterin yerine geçebilecek bir joker karakterdir.
- [] (köşeli parantez)--> Yerine geçeceği karakterleri küme şeklinde belirten bir wilcard operatörüdür.
- ? (soru işareti)--> Yalnızca bir karakterin yerine geçebilecek bir joker karakteridir.
Örnek 1:
Örnek 2:
Örnek 3:
Örnek 4:
Örnek 5:
Örnek 6:
- Komutların girdi ve çıktılarını yönlendirmemizi sağlar.
-
Bir tane büyüktür işareti : Bir programın veya bir komutun çıktısını bir başka dosyaya tamamen yazmamızı sağlar.
-
İki tane büyüktür işareti : Bir programın veya bir komutun çıktısını bir başka dosyanın sonuna eklememizi sağlar.
Örnek 1: yazi.txt dosyasının içindeki bilgileri mayis dosyasının içine aktarna işlemi yapılıyor.
Örnek 2: yazi.txt dosyasının içindeki bilgileri mayis dosyasının sonuna aktarna işlemi yapılıyor.
- Komutlarımız çıktılarını bir başka komuta girdi olarak veren operatördür.
- Pipe işaretini klavyeden alt gr + - ile yaparız.
Örnek 1:
Örnek 2:
-
Linux, çok kullanıcılı bir sistemdir.
-
Birçok program, sunucu yazılımı, komut; çok kullanıcılı sistem üzerinde çalışır.
-
Kullanıcılar 2'ye ayrılır: Bunlar:
-
Kendilerine veya gruplarına tanımlı yetkileri kullanırlar.
-
Ev dizinleri /home dizini altında bulunur.
-
Tüm yetkilere ve erişimlere sahiptir.
-
Sistem seviyesinde yetkiler için kullanılır.
-
Ev dizinleri /root dizinidir.
-
Birden fazla kullanıcının bir arada bulunduğu erişim gruplarıdır.
-
GID = Grup ID
-
Bir kullanıcı birden fazla gruba üye olabilir.
-
Grup üyelikleri /etc/group altına tanımlanır.
-
Örnek olarak çizimler grubuna mimarlar mimarlar yetkilendirilebilir. Veya kodlar grubuna mühendisle yetkilendirilebilir.
- /etc/shadow kullanıcı parolalarının olduğu yerdir. Önceden bu parolalar passwd içinde bulunurmuş.
- /etc/shadow içinde bulunan bilgilerin içinde 2. sütunda ünlem işareti varsa oraya parola dahil olmaz üzere girilemeyeceğini belitir.
- root kullanıcısı olarak useradd komutu ile yeni kullanıcı ekleyebiliriz.
- root kullanıcısı olarak passwd komutu ile istediğmiz kullanıcıya yeni şifre ekleyip değiştirebilirz.
- root kullanıcısı olarak deluser komutu veya userdel komutu ile ekli olan istediğimiz kullanıyı silebiliriz.
cat /etc/groupkomutu ile birlikte sistemde tanımlı olan bütün grupları isimleri ve ID'leri ile görebiliriz.
- root kullanıcısı olarak addgroup komutu ile yeni bir grup ekleyebiliriz.
- root kullanıcısı olarak delgroup ile ekli olan istediğimiz grubu silebiliriz.
- Kullanıcı Değiştirme Örneği: Aşağıdaki örnekte chown komutu ile ismailkaya kullanıcısına ait kaya adlı dosyanın kullanıcısını mavi adlı kullanıcı olarak değiştirdik.
- Toplu Olarak Kullanıcı Değiştirme Örneği: Aşağıdaki örnekte chown komutu ile ismailkaya kullanıcısına ait deneme ve yazi.txt adlı dosyaların kullanıcısını mavi adlı kullanıcı olarak değiştirdik.
- Grup Değiştirme Örneği: Aşağıdaki örnekte chgrp komutu ile ismailkaya grubuna ait kaya adlı dosyanın grubunu siyah adlı grup olarak değiştirdik.
- Toplu Olarak Grup Değiştirme Örneği: Aşağıdaki örnekte chgrp komutu ile ismailkaya grubuna ait deneme ve yazi.txt adlı dosyaların grubunu siyah adlı grup olarak değiştirdik.
- Aşağıdaki örnekte göreceğimiz üzere dosya izin gruplandırmaları 3'e bölerek oluyor.
- Dosya İzin Ekleme Örneği: Aşağıdaki örnekte gördüğümüz üzere yazi.txt dosyasında çalıştırma izni bulunmamaktadır.
chmod +x yazi.txtkomutu ile kullanıcıya, gruba, kullanıcı ve grup dışındakilerin hepsine çalıştıma izni veriyoruz.
- Dosya İzin Silme Örneği: Aşağıdaki örnekte gördüğümüz üzere yazi.txt dosyasında çalıştırma izni bulunmaktadır.
chmod -x yazi.txtkomutu ile kullanıcının, grubun, kullanıcı ve grup dışındakilerin çalıştıma iznini geri alıyoruz.
Örnek: Aşağıdaki örnnekte göreceğiniz üzere ilk başta dosya izin değeri 644 olan yazi.txt dosyasının iznini 555 yaptık.
- Yani önceden kullanıcı; okuma ve yazma,
- grup; sadece okuma,
- kullanıcı ve grup dışındaki kişiler; sadece okuma yaparken şimdi ise
- kullanıcı; okuma ve çalıştırma
- grup; okuma ve çalıştırma
- kullanıcı ve grup dışındaki kişiler; okuma ve çalıştırma yapabilmektedir.
